Khái niệm tiền lương và các khoản trích theo lương

Tiền lương và các khoản trích theo lương – Quỹ tiền lương của DN là toàn bộ tiền lương mà doanh nghiệp trả cho tất cả lao động thuộc doanh nghiệp  quản lý, quỹ lương có thể có nhiều khoản như lương thời gian, lương sản phẩm, phụ cấp, tiền thưởng sản xuất. Ngoài tiền lương, người lao động còn được hưởng các khoản trợ cấp thuộc phúc lợi xã hội, trong đó có trợ cấp BHXH, BHYT, cùng kế toán Việt Hưng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau đây.

1. Khái niệm Tiền lương và các khoản trích theo lương

Tiền lương là yếu tố cơ bản quyết định đến thu nhập,  đời sống vật chất, khả năng chi tiêu của người lao động trong doanh nghiệp. Vì vậy khi chi trả tiền lương cho người lao động, doanh nghiệp cần căn cứ vào các yêu cầu về Chế độ quản lý tiền lương , quản lý lao động của nhà nước để đưa ra mức lương công bằng chính xác, đảm bảo quyền lợi cho công nhân viên thì mới kích thích được người lao động trong nâng cao tay nghề, ý thức kỷ luật cùng thi đua lao động sản xuất thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp.

Đi cùng với tiền lương là các khoản trích theo lương bao gồm bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, kinh phí công đoàn….

Để tham gia đóng bảo hiểm cho người lao động, kế toán tiền lương của doanh nghiệp cần thực hiện các thủ tục, hồ sơ tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và nộp lên cơ quan bảo hiểm.

2. Nhiệm vụ của kế toán lao động, tiền lương và các khoản trích theo lương

– Tổ chức ghi chép, phản ánh tổng hợp số liệu kịp thời, chính xác.

– Tính và phân bổ chính xác tiền lương và các khoản trích theo lương cho các đối tượng sử dụng.

– Hướng dẫn, kiểm tra các nghiệp vụ kinh tế phân xưởng và các phòng ban lương thực hiện đầy đủ theo quyết định.

– Lập báo cáo về lao động và tiền lương kịp thời và chính xác.

– Tham gia và phân tích tình hình quản lý, sử dụng lao động cả về số lượng, thời gian, năng suất

– Phân tích tình hình quản lý, sử dụng quỹ tiền lương, xây dựng phản ánh trả lương hợp lý 

3. Phân loại lao động

– Phân loại lao động theo thời gian lao động: Theo thời giam lao động có thể chia thành lao  động thường xuyên, lao động tạm thời (mang tính thời vụ).

– Phân loại lao động theo quan hệ với quy trình sản xuất:

+ Lao động trực tiếp sản xuất:

Lao động trực tiếp sản xuất chính tức là bộ phận công nhân trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất : Người điều khiển thiết bị máy móc, người phục vụ quy trình SX

+ Lao động gián tiếp sản xuất: Tham gia gián tiếp vào quy trình trình sản xuất, bao gồm: nhân viên kỹ thuật, nhân viên quản lý kinh tế, hành chính

– Phân loại theo chức năng của lao động và quy trình sản xuất- kinh doanh: Lao động sản xuất chế biến, lao động bán hàng, lao động quản lý 

4. Phân loại tiền lương

Về mặt hiệu quả:

• Lương chính: Tiền lương trả cho người lao động trong thời gian thực tế có làm việc bao gồm cả tiền lương cấp bậc, tiền thưởng và các khoản phụ cấp có tính chất lương.
• Lương phụ: Tiền lương trả cho người lao động trong thời gian thực tế không làm việc nhưng  theo chế độ quy định được hưởng như nghỉ phép, nghỉ lễ tết…
• Lương theo thời gian: Lương tháng, lương tuần, lương ngày, lương giờ: căn cứ vào thời gian làm việc thực tế để trả lương
• Tiền lương theo sản phẩm: Căn cứ vào số lượng, chất lượng sản phẩm họlàm ra và theo đơn giá tiền lương tính cho 1đơn vị SP.

– Trả lương theo sản phẩm trực tiếp không hạn chế: số lượng SP * đơn giá

– Trả lương theo sản phẩm gián tiếp: ÁP dụng cho công nhân phục vụ SX

– Trả lương theo sản phẩm có thưởng: là việc kết hợp trả lương theo sản phẩm

– Trả lương theo sản phẩm luỹ tiến: trả trên co sở sản phẩm trực tiếp, và căn cứ vào mức độ hoàn thành định mức SX

Các sổ sách chứng từ đi kèm: Bảng chấm công, các bảng kê, bảng thanh toán tiền lương…

5. Quỹ lương, Quỹ bảo hiểm xã hội, quỹ bảo hiểm y tế, bảo hiểm tất nghiệp & kinh phí công đoàn

* Quỹ tiền lương: của doanh nghiệp là toàn bộ tiền lương tính cho người lao động của doanh nghiệp do doanh nghiệp quản lý và chi trả.

Quỹ tiền lương bao gồm :

– Tiền lương trả theo thời gian, trả theo sản phẩm, lương khoán;

– Các loại phụ cấp làm đêm, thêm giờ và phụ cấp độc hại…;

– Tiền lương trả cho thời gian người lao động ngừng sản xuất do nguyên nhân khách quan như: đi học, tập quân sự, hội nghị, nghỉ  phép năm…;

– Các khoản tiền thưởng có tính chất thường xuyên…..

* Quỹ bảo hiểm xã hội: Được hình thành bằng cách trích theo tỷ lệ quy định trên tổng số quỹ lương cơ bản và các khoản phụ cấp (chức vụ, khu vực,…) của người lao động  thực tế phát sinh trong tháng.

– Tỷ lệ trích hiện hành tổng là 26%

+ Trong đó:  

• 18%  được tính vào chi phí của doanh nghiệp
• 8% được tính trừ vào lương của nhân viên

– Quỹ bảo hiểm xã hội được chi tiêu cho các trường hợp: người lao động  ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất

– Quỹ này do cơ quan bảo hiểm xã hội quản lý.

* Quỹ bảo hiểm y tế:

– Được sử dụng để thanh toán các khoản tiền khám chữa bệnh, thuốc chữa bệnh, viện phí,… cho người lao động  trong thời gian ốm đau, sinh đẻ,….

– Quỹ này được hình thành bằng cách trích theo tỷ lệ qui định trên tổng số tiền lương cơ bản và các khoản phụ cấp của người lao động  thực tế phát sinh trong tháng.

– Tỷ lệ trích bảo hiểm y tế hiện hành là 4,5%, trong đó 2% tính vào chi phí sản xuất kinh doanh và 1% trừ vào thu nhập của người lao động.

* Bảo hiểm thất nghiệp:  Được hình thành bằng cách trích theo tỷ lệ qui định trên tổng số tiền lương cơ bản và các khoản phụ cấp của người lao động  thực tế phát sinh trong tháng.

– Đây là một biện pháp nhằm hỗ trợ người lao động bằng một khoản tài chính nhằm đảm bảo ổn định cuộc sống của người lao động trong thời gian mất việc.

Tỷ lệ trích bảo hiểm y tế hiện hành là 2%, trong đó 1% tính vào chi phí sản xuất kinh doanh và 1% trừ vào lương của người lao động.

* Kinh phí công đoàn: hình thành do việc trích lập theo tỷ lệ qui định trên tổng số tiền lương thực tế phải trả cho người lao động thực tế phát sinh trong tháng, tính vào chi phí sản xuất kinh doanh.

– Tỷ lệ trích kinh phí công đoàn theo chế độ hiện hành là 2% tính vào chi phí của doanh nghiệp. 

– Số kinh phí công đoàn doanh nghiệp trích được, một phần nộp lên liên đoàn lao động cấp trên, một phần để lại chi tiêu cho hoạt động công đoàn tại doanh nghiệp.

– Tuy nhiên tỷ lệ các doanh nghiệp tham gia quỹ kinh phí công đoàn này hiện nay rất thấp.

XEM THÊM:

Mức lương tối thiểu vùng mới nhất năm 2020

Mức lương cơ bản và mức lương tối thiếu vùng giống và khác nhau thế nào?

THAM KHẢO: Gần 60 Khoá học kế toán Online tại Việt Hưng

Việc hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương không chỉ liên quan đến quyền lợi của người lao động, mà còn liên quan đến các chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh, giá thành sản phẩm của doanh nghiệp, liên quan đến tình hình chấp hành các chính sách về lao động tiền lương của Nhà nước. Tham gia ngay Khoá học Kế toán Việt hưng tạo nghiệp vụ nâng nghiệp kế ngay hôm nay.