Xác định đối tượng tính giá thành là một trong những yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp quản lý chi phí hiệu quả. Tuy nhiên, nhiều người vẫn dễ dàng mắc phải sai lầm trong quá trình này, đặc biệt khi áp dụng vào các ngành nghề đặc thù. Trung tâm Kế Toán Việt Hưng sẽ chia sẻ với bạn 16 ngành nghề dễ bị nhầm lẫn khi xác định đối tượng tính giá thành.
XEM TIẾP PHẦN 1: 33 Ngành Nghề Dễ Bị Nhầm Lẫn Nhất (Phần 1)
2. Cách xác định đối tượng tính giá thành dịch vụ
2.1 Phòng nha khoa
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng dịch vụ cụ thể (ví dụ: trám răng, trồng răng, nhổ răng).
Lý do: Hóa đơn được xuất dựa trên từng gói dịch vụ cung cấp, không phải theo bệnh nhân.
CÁCH TÍNH
– Tính giá thành cho từng loại dịch vụ (bao gồm chi phí vật liệu, nhân công, thiết bị).
– Trong một số trường hợp, nếu phòng khám xuất hóa đơn theo từng khách hàng (tương tự mô hình xây dựng), thì có thể tính giá thành theo khách hàng, tùy thuộc vào cách hạch toán của công ty.
LƯU Ý: Cần xác định rõ cách xuất hóa đơn để chọn đối tượng tính giá thành phù hợp.
2.2 Thẩm mỹ viện
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo gói dịch vụ (ví dụ: trị mụn E2X, tắm trắng VIP, trị sẹo).
Lý do: Hóa đơn được xuất dựa trên các gói dịch vụ cụ thể mà khách hàng sử dụng.
CÁCH TÍNH
– Tính giá thành cho từng gói dịch vụ, bao gồm chi phí nguyên liệu (mỹ phẩm, thuốc), nhân công, và chi phí cố định (máy móc, mặt bằng).
– Tùy trường hợp, nếu hóa đơn được xuất theo từng khách hàng (bao gồm nhiều dịch vụ), có thể tính giá thành theo khách hàng, tương tự như phòng nha khoa.
LƯU Ý: Đảm bảo ghi nhận đúng chi phí cho từng gói dịch vụ để tránh nhầm lẫn.
2.3 Lập trình máy tính
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng dự án phần mềm hoặc hợp đồng phát triển.
Lý do: Dịch vụ lập trình thường dựa trên yêu cầu khách hàng cụ thể, không phải sản phẩm hàng loạt. Dễ nhầm lẫn với tính theo sản phẩm (như module phần mềm) nếu doanh nghiệp sản xuất phần mềm đóng gói, dẫn đến phân bổ chi phí sai giữa dự án tùy chỉnh và sản phẩm tiêu chuẩn.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí nhân công lập trình, chi phí phần cứng/test, và chi phí quản lý dự án cho từng hợp đồng.
Giá thành = Tổng chi phí dự án / Sản lượng (theo giờ công hoặc tính năng hoàn thành).
– Áp dụng phương pháp đơn đặt hàng cho dự án lớn, hoặc giản đơn cho phần mềm nhỏ.
2.4 Dịch vụ lưu trú (khách sạn)
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng loại phòng hoặc đêm lưu trú (ví dụ: phòng tiêu chuẩn, phòng suite).
Lý do: Hóa đơn xuất dựa trên thời gian lưu trú và loại phòng, không phải theo khách hàng cá nhân. Dễ nhầm lẫn vì một số khách sạn nhỏ có thể hạch toán theo nhóm khách hoặc sự kiện (như hội nghị), dẫn đến lẫn lộn giữa tính theo đơn vị phòng và theo gói dịch vụ tổng hợp.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí vệ sinh, điện nước, nhân viên phục vụ và chi phí chung cho từng loại phòng.
Giá thành = Tổng chi phí / Số đêm phòng (hoặc công suất phòng).
– Áp dụng phương pháp phân bổ chi phí cố định nếu công suất không đạt, ghi nhận phần dư vào chi phí quản lý.
2.5 Hoạt động đại lý du lịch và kinh doanh tour
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng tour hoặc gói du lịch (ví dụ: tour 3 ngày 2 đêm, tour quốc tế).
Lý do: Hóa đơn xuất theo gói dịch vụ tổng hợp, không phải theo từng thành phần (như vé máy bay riêng lẻ). Dễ nhầm lẫn với tính theo khách hàng nếu tour tùy chỉnh, dẫn đến phân bổ sai chi phí giữa tour nhóm và tour cá nhân.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí vận chuyển, ăn ở, hướng dẫn viên và chi phí tổ chức cho từng tour.
Giá thành = Tổng chi phí tour / Số lượng khách tham gia (hoặc theo suất).
– Áp dụng phương pháp đơn đặt hàng cho tour lớn, hoặc giản đơn cho tour ngắn ngày.
2.6 Giáo dục và đào tạo (Giáo dục khác chưa được phân vào đâu, như trung tâm đào tạo kỹ năng)
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng khóa học hoặc lớp học (ví dụ: khóa tiếng Anh cơ bản, khóa lập trình).
Lý do: Hóa đơn xuất dựa trên đăng ký khóa học, không phải theo học viên cá nhân. Dễ nhầm lẫn vì một số trung tâm có thể tính theo giờ học hoặc học viên nếu cung cấp tutor riêng, dẫn đến sai lệch khi phân bổ chi phí giảng viên và tài liệu.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí giảng viên, tài liệu, phòng học và chi phí quản lý cho từng khóa.
Giá thành = Tổng chi phí khóa / Số lượng học viên (hoặc giờ học).
– Áp dụng phương pháp phân bước nếu khóa học chia module, hoặc hệ số cho các lớp tương tự.
2.7 Dịch vụ tổ chức sự kiện
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng sự kiện hoặc hợp đồng tổ chức (ví dụ: tiệc cưới, hội nghị).
Lý do: Hóa đơn xuất dựa trên gói dịch vụ tổng hợp cho mỗi sự kiện, không phải theo hạng mục riêng lẻ (như trang trí, âm thanh). Dễ nhầm lẫn với tính theo từng hạng mục nếu doanh nghiệp không tập hợp chi phí tổng thể, dẫn đến phân bổ sai chi phí nhân sự và thiết bị.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí nhân sự, thiết bị (ánh sáng, âm thanh), địa điểm và chi phí quản lý cho từng sự kiện.
Giá thành = Tổng chi phí sự kiện / Số lượng dịch vụ (hoặc theo hợp đồng).
– Áp dụng phương pháp đơn đặt hàng cho sự kiện lớn, hoặc phân bước nếu chia giai đoạn chuẩn bị.
2.8 Dịch vụ sửa chữa ô tô, xe máy
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng dịch vụ sửa chữa hoặc hợp đồng bảo dưỡng (ví dụ: thay lốp, đại tu động cơ).
Lý do: Hóa đơn xuất dựa trên từng loại dịch vụ, không phải theo xe hoặc khách hàng. Dễ nhầm lẫn với tính theo xe nếu doanh nghiệp hạch toán theo ca sửa chữa tổng hợp, dẫn đến phân bổ sai chi phí phụ tùng và nhân công.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí phụ tùng, nhân công kỹ thuật và chi phí sử dụng thiết bị cho từng dịch vụ.
Giá thành = Tổng chi phí dịch vụ / Số lượng dịch vụ hoàn thành.
– Áp dụng phương pháp đơn đặt hàng cho sửa chữa lớn, hoặc giản đơn cho dịch vụ nhỏ.
2.9 Dịch vụ quay phim, chụp ảnh
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng dự án hoặc gói dịch vụ (ví dụ: chụp ảnh cưới, quay video sự kiện).
Lý do: Hóa đơn xuất dựa trên gói dịch vụ tổng hợp, không phải theo từng sản phẩm riêng lẻ như mỗi bức ảnh hay đoạn video. Dễ nhầm lẫn với tính theo sản phẩm (như số lượng ảnh) nếu doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cá nhân hóa, dẫn đến phân bổ sai chi phí thiết bị, chỉnh sửa và nhân sự.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí nhân viên (nhiếp ảnh gia, editor), thiết bị (máy quay, đèn), và chi phí di chuyển cho từng dự án.
Giá thành = Tổng chi phí dự án / Sản lượng (theo gói hoặc sự kiện).
– Áp dụng phương pháp đơn đặt hàng cho dự án lớn, hoặc giản đơn cho dịch vụ nhỏ.
2.10 Dịch vụ cho thuê thiết bị, máy móc
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng hợp đồng thuê hoặc thời gian sử dụng (ví dụ: thuê máy xúc, thuê giàn giáo).
Lý do: Hóa đơn xuất dựa trên thời gian hoặc loại thiết bị thuê, không phải theo khách hàng. Dễ nhầm lẫn với tính theo khách hàng hoặc dự án nếu doanh nghiệp ghi nhận chi phí chung (bảo trì, khấu hao) không đúng, dẫn đến sai lệch giá thành dịch vụ.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí khấu hao thiết bị, bảo trì, vận chuyển và nhân công cho từng hợp đồng thuê.
Giá thành = Tổng chi phí / Thời gian thuê (theo ngày hoặc giờ).
– Áp dụng phương pháp đơn đặt hàng cho thuê dài hạn, hoặc phân bổ chi phí cố định nếu thuê ngắn hạn.
2.11 Hoạt động bảo vệ cá nhân
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng hợp đồng bảo vệ hoặc gói dịch vụ (ví dụ: bảo vệ sự kiện, bảo vệ cá nhân).
Lý do: Hóa đơn xuất dựa trên thời gian hoặc loại dịch vụ, không phải theo nhân viên hoặc giờ làm việc riêng lẻ. Dễ nhầm lẫn với tính theo giờ công nếu doanh nghiệp hạch toán chi phí nhân sự không đúng, dẫn đến phân bổ sai chi phí đào tạo và thiết bị giữa các hợp đồng.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí nhân viên bảo vệ, thiết bị (camera, đồng phục), và chi phí quản lý cho từng hợp đồng.
Giá thành = Tổng chi phí hợp đồng / Thời gian dịch vụ (theo tháng hoặc sự kiện).
– Áp dụng phương pháp đơn đặt hàng cho hợp đồng dài hạn, hoặc giản đơn cho dịch vụ ngắn.
2.12 Thiết kế chuyên dụng
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng dự án thiết kế hoặc hợp đồng (ví dụ: thiết kế logo, thiết kế nội thất).
Lý do: Hóa đơn xuất theo gói thiết kế tổng hợp, không phải theo sản phẩm riêng lẻ như bản vẽ chi tiết. Dễ nhầm lẫn với tính theo giờ làm nếu doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tùy chỉnh, dẫn đến phân bổ sai chi phí phần mềm và nhân viên sáng tạo.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí nhân viên thiết kế, phần mềm (Adobe, AutoCAD), và chi phí quản lý dự án cho từng hợp đồng.
Giá thành = Tổng chi phí dự án / Sản lượng (theo gói hoặc bản thiết kế).
– Áp dụng phương pháp đơn đặt hàng cho dự án lớn, hoặc phân bổ chi phí cố định cho thiết kế nhỏ.
2.13 Hoạt động quảng cáo
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng chiến dịch quảng cáo hoặc hợp đồng (ví dụ: quảng cáo trực tuyến, thiết kế banner).
Lý do: Hóa đơn xuất dựa trên gói dịch vụ tổng hợp, không phải theo hạng mục riêng lẻ như mỗi lần đăng bài. Dễ nhầm lẫn với tính theo hạng mục nếu doanh nghiệp không tập hợp chi phí tổng thể, dẫn đến phân bổ sai chi phí sáng tạo và nền tảng quảng cáo.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí nhân sự (copywriter, designer), chi phí nền tảng (Google Ads, Facebook), và chi phí quản lý cho từng chiến dịch.
Giá thành = Tổng chi phí chiến dịch / Sản lượng (theo lượt hiển thị hoặc hợp đồng).
– Áp dụng phương pháp đơn đặt hàng cho chiến dịch lớn, hoặc phân bước nếu chia giai đoạn.
3. Cách xác định đối tượng tính giá thành xây dựng
Xây dựng nhà các loại
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng công trình hoặc dự án cụ thể.
Lý do: Chi phí phát sinh gắn liền với từng hợp đồng xây dựng, không phải theo sản phẩm đơn lẻ như vật liệu xây dựng. Dễ nhầm lẫn vì một số doanh nghiệp nhỏ có thể tính theo hạng mục (như nền móng, tường), dẫn đến sai lệch khi tổng hợp giá thành toàn bộ công trình.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công, máy móc và chi phí chung cho từng công trình.
Giá thành = Tổng chi phí phát sinh / Sản lượng hoàn thành (theo mét vuông hoặc đơn vị đo lường công trình).
– Có thể áp dụng phương pháp đơn đặt hàng nếu công trình lớn, hoặc phân bước nếu chia giai đoạn.
4. Cách xác định đối tượng tính giá thành vận tải
Vận tải hàng hóa bằng đường bộ
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng chuyến hàng hoặc hợp đồng vận chuyển.
Lý do: Hóa đơn xuất theo chuyến hoặc khối lượng hàng, không phải theo phương tiện. Dễ nhầm lẫn với tính theo kg hoặc tấn nếu doanh nghiệp nhỏ tính chi phí nhiên liệu theo xe, dẫn đến không phân bổ đúng chi phí bảo trì và nhân công cho từng chuyến.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí nhiên liệu, lái xe, bảo hiểm và chi phí đường bộ cho từng chuyến.
Giá thành = Tổng chi phí chuyến / Khối lượng hàng (theo kg hoặc tấn).
– Áp dụng phương pháp đơn đặt hàng cho hợp đồng lớn, hoặc giản đơn cho vận chuyển ngắn.
5. Cách xác định đối tượng tính giá thành công ty khai thác
Khai thác khoáng sản (bao gồm các mã ngành như 0710 – Khai thác quặng sắt, 0729 – Khai thác quặng kim loại khác, 0810 – Khai thác đá, cát, sỏi, đất sét)
Xác định đối tượng tính giá thành: Theo từng lô khai thác hoặc loại khoáng sản (ví dụ: tấn quặng sắt, m³ cát, tấn đá).
Lý do: Hóa đơn xuất dựa trên khối lượng hoặc loại khoáng sản khai thác được, không phải theo từng mẻ khai thác nhỏ lẻ hoặc thiết bị sử dụng. Dễ nhầm lẫn với tính theo ngày khai thác hoặc máy móc (như giờ vận hành máy xúc) nếu doanh nghiệp không tập hợp chi phí đúng cho từng lô, dẫn đến phân bổ sai chi phí nhiên liệu, nhân công và khấu hao thiết bị.
CÁCH TÍNH
– Tập hợp chi phí nhiên liệu, nhân công, khấu hao máy móc (máy xúc, máy nghiền), chi phí nổ mìn (nếu có) và chi phí chung cho từng lô khai thác.
Giá thành = (Chi phí trực tiếp + Chi phí phân bổ) / Khối lượng khoáng sản khai thác (theo tấn, m³ hoặc đơn vị đo lường phù hợp).
– Áp dụng phương pháp giản đơn nếu khai thác đồng nhất, hoặc phương pháp hệ số nếu khai thác nhiều loại khoáng sản khác nhau. .
LƯU Ý:
– Chi phí cố định (như chi phí bảo trì mỏ) cần được phân bổ hợp lý, nếu sản lượng không đạt, phần dư có thể ghi nhận vào chi phí quản lý (tài khoản 632) thay vì tính vào giá thành.
– Trong khai thác khoáng sản, việc xác định rõ đơn vị đo lường (tấn, m³) và cách xuất hóa đơn (theo lô hay theo loại khoáng sản) rất quan trọng để tránh nhầm lẫn khi tính giá thành. Một số doanh nghiệp nhỏ có thể tính giá thành theo thời gian hoạt động của mỏ, gây sai lệch trong phân bổ chi phí.
Đừng để sai lầm trong việc xác định đối tượng tính giá thành ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh! Nếu bạn gặp bất kỳ khó khăn nào trong nghiệp vụ kế toán, hãy để lại bình luận dưới bài viết hoặc tham gia ngay Zalo Page của Kế Toán Việt Hưng để nhận hỗ trợ 1:1. Đừng quên cập nhật ưu đãi mới cho các khóa học kế toán tổng hợp – thuế và các dịch vụ kế toán đa lĩnh vực!