Cách Làm Báo Cáo Lưu Chuyển Tiền Tệ Excel Chi Tiết Nhất

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Excel là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp kiểm soát dòng tiền, tránh rủi ro tài chính dù doanh thu tăng trưởng. Thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn vì không nắm rõ dòng tiền. Vì vậy, báo cáo lưu chuyển tiền tệ Excel là yếu tố không thể thiếu trong phân tích tài chính. Trong bài viết này, Trung tâm Kế Toán Việt Hưng sẽ hướng dẫn chi tiết cách lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ Excel theo cả phương pháp trực tiếp và gián tiếp phù hợp với Thông tư 200 – Thông tư 133.

1. Thế nào là Báo cáo lưu chuyển tiền tệ?

1.1 Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là gì?

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một phần quan trọng trong bộ báo cáo tài chính, giúp doanh nghiệp theo dõi tình hình thu, chi tiền tệ trong một thời kỳ nhất định. Báo cáo này tổng hợp dòng tiền ra vào doanh nghiệp theo 03 hoạt động chính:

– Hoạt động kinh doanh: Ghi nhận các khoản thu, chi liên quan đến quá trình sản xuất, mua bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ.

– Hoạt động đầu tư: Phản ánh các khoản thu, chi từ đầu tư, mua sắm hoặc thanh lý tài sản cố định và đầu tư tài chính dài hạn.

– Hoạt động tài chính: Bao gồm các khoản huy động vốn từ chủ sở hữu, chủ nợ, hoàn trả vốn, mua lại cổ phần, chia lãi cho nhà đầu tư và cổ tức cho cổ đông.

1.2 Phương pháp lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được lập theo 2 phương pháp phổ biến:

– Phương pháp trực tiếp: Theo dõi dòng tiền thực tế từ hoạt động kinh doanh, phản ánh trực tiếp các khoản thu, chi phát sinh.

– Phương pháp gián tiếp: Điều chỉnh lợi nhuận kế toán để xác định dòng tiền, xuất phát từ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

XEM THÊM: Kinh nghiệm lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ

1.3 Cơ sở lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Để lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ chính xác, kế toán cần sử dụng các nguồn dữ liệu quan trọng sau:

– Bảng cân đối kế toán

– Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

– Bản thuyết minh báo cáo tài chính

– Báo cáo lưu chuyển tiền tệ kỳ trước

– Các tài liệu kế toán khác, bao gồm:

• Sổ kế toán tổng hợp, sổ kế toán chi tiết

• Các tài khoản “Tiền mặt”, “Tiền gửi ngân hàng”, “Tiền đang chuyển”

• Bảng tính và phân bổ khấu hao tài sản cố định

Việc lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ Excel giúp doanh nghiệp dễ dàng theo dõi dòng tiền, tối ưu quy trình tài chính và đưa ra quyết định chính xác hơn.

2. Vì sao nên lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ bằng Excel?

Lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ bằng Excel mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp nhờ tính linh hoạt, dễ sử dụng và khả năng tùy chỉnh cao. Dưới đây là những lý do chính:

– Linh hoạt, dễ sử dụng: Excel là công cụ quen thuộc với hầu hết kế toán viên, không yêu cầu cài đặt phần mềm kế toán chuyên dụng nhưng vẫn đảm bảo báo cáo chính xác.

– Tùy chỉnh công thức, tự động hóa báo cáo: Excel cho phép sử dụng các công thức mạnh mẽ như SUMIFS, INDEX, MATCH, hoặc công cụ Pivot Table để phân tích dữ liệu nhanh chóng.

– Tiết kiệm chi phí: Doanh nghiệp nhỏ chưa có ngân sách cho phần mềm kế toán chuyên dụng có thể tận dụng Excel để lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ một cách hiệu quả mà không cần đầu tư phần mềm đắt đỏ.

→ Nhờ khả năng xử lý linh hoạt, Excel giúp kế toán dễ dàng theo dõi và phân tích dòng tiền, hỗ trợ ra quyết định tài chính chính xác hơn.

2. Cách làm báo cáo lưu chuyển tiền tệ bằng Excel – Phương pháp trực tiếp 

2.1 Sự khác biệt giữa báo cáo lưu chuyển tiền tệ trực tiếp theo Thông tư 200 và Thông tư 133

ĐIỂM GIỐNG NHAU

– Cùng nguyên tắc lập báo cáo: Cả hai đều tuân theo phương pháp trực tiếp, nghĩa là ghi nhận dòng tiền thực tế phát sinh từ hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính.

– Cùng chia thành 3 nhóm hoạt động chính:

• Hoạt động kinh doanh: Tiền thu từ khách hàng, tiền chi trả nhà cung cấp, lương nhân viên, thuế, lãi vay,…
• Hoạt động đầu tư: Tiền mua/bán tài sản cố định, góp vốn vào công ty khác, thu hồi vốn đầu tư,…
• Hoạt động tài chính: Vay vốn, trả nợ gốc, phát hành cổ phiếu, trả cổ tức,…

-> Đều thể hiện dòng tiền cuối kỳ và đầu kỳ, đảm bảo cân đối giữa các khoản mục.

ĐIỂM KHÁC NHAU

2.2 Hướng dẫn làm báo cáo lưu chuyển tiền tệ bằng Excel trực tiếp

Mẫu báo cáo lưu chuyển tiền tệ trực tiếp TT133

CÁC BƯỚC THAO TÁC THỰC HIỆN

BƯỚC 1: Bôi đen toàn bộ dữ liệu của cả kỳ kế toán và đặt lọc

BƯỚC 2: Tại cột định khoản Nợ/Có bạn lọc lên TK 111, khi đó toàn bộ các nghiệp vụ về thu, chi tiền mặt được hiện lên.

BƯỚC 3: Trên cột TK đối ứng lọc lần lượt từng TK đối ứng vừa lọc khi đó bên cột Diễn giải sẽ xuất hiện nội dung của nghiệp vụ. Nội dung này tương ứng với từng chỉ tiêu nào trên “BC lưu chuyển tiền tệ“ thì bạn gắn mã số của chỉ tiêu đó cho nghiệp vụ tương ứng. Nếu nội dung lọc lên mà không biết đưa vào chỉ tiêu nào thì đưa vào Thu khác hoặc Chi khác từ hoạt động kinh doanh

BƯỚC 4: Sau khi thực hiện xong tất cả các TK đối ứng của TK 111 thì bạn thôi lọc tại cột TK đối ứng -> Tại cột TK Nợ/Có bạn lọc TK 112 và thực hiện quy trình tương tự như với TK 111. Thực hiện xong bạn thôi lọc ở tất cả các cột (báo cáo lưu chuyển tiền tệ Excel)

BƯỚC 5: Sau khi đặt xong chỉ tiêu cho tất cả các nghiệp vụ liên quan đến 111 và 112. Tại cột Số năm nay của Báo cáo LƯU CHUYỂN TIỀN TỆ bạn đặt hàm SUMIF cho từng chỉ tiêu, với:

–    Dãy điều kiện là cột “Chỉ tiêu lưu chuyển tiền tệ” trên Bảng nhập liệu

–    Điều kiện cần tính là các mã số trên Báo Cáo LƯU CHUYỂN TIỀN TỆ

–    Dãy ô tính tổng: đối với các chỉ tiêu Thu là cột phát sinh Nợ của BẢNG NHẬP LIỆU, đối với các chỉ tiêu chi là cột phát sinh Có của BẢNG NHẬP LIỆU

–    Công thức:

BƯỚC 6: Sau khi đặt công thức xong bạn copy công thức tại ô chỉ “Thu” tới các chỉ tiêu “Thu” còn lại. Đối với các chỉ tiêu “Chi” bạn cần đặt dấu trừ (-) đằng trước, sau đó copy công thức đó tới các chỉ tiêu “Chi” còn lại (báo cáo lưu chuyển tiền tệ Excel)

BƯỚC 7: Bạn dùng hàm SUM tính tổng các chỉ tiêu 20, 30, 40, 50, bạn tính ra chỉ tiêu 60 từ tiền mặt và Tiền gửi đầu năm. Tính ra chỉ tiêu 70 sau đó đối chiếu chỉ tiêu 70 với chỉ tiêu 110 trên CĐKT mà khớp nhau thì Báo Cáo LƯU CHUYỂN TIỀN TỆ của bạn đã làm đúng.

Download báo cáo lưu chuyển tiền tệ trực tiếp Excel TT133: TẠI ĐÂY

Mẫu báo cáo lưu chuyển tiền tệ trực tiếp TT200

CÁC BƯỚC THAO TÁC THỰC HIỆN

Download báo cáo lưu chuyển tiền tệ trực tiếp Excel TT200: TẠI ĐÂY

3. Cách làm báo cáo lưu chuyển tiền tệ bằng Excel – Phương pháp gián tiếp 

3.1 Sự khác biệt giữa báo cáo lưu chuyển tiền tệ gián tiếp theo Thông tư 200 và Thông tư 133

ĐIỂM GIỐNG NHAU

Cùng nguyên tắc lập báo cáo:

– Xuất phát từ lợi nhuận sau thuế trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

– Điều chỉnh các khoản mục không phải tiền (khấu hao, dự phòng, chênh lệch tỷ giá…).

– Điều chỉnh thay đổi vốn lưu động (tăng/giảm hàng tồn kho, phải thu, phải trả…).

Cùng cấu trúc 3 phần chính:

– Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh (dựa trên lợi nhuận kế toán và điều chỉnh các khoản mục phi tiền tệ).

– Dòng tiền từ hoạt động đầu tư (mua bán tài sản cố định, đầu tư dài hạn…).

– Dòng tiền từ hoạt động tài chính (vay vốn, trả nợ, phát hành cổ phiếu…).

ĐIỂM KHÁC NHAU

3.2 Hướng dẫn làm báo cáo lưu chuyển tiền tệ bằng Excel gián tiếp

Mẫu báo cáo lưu chuyển tiền tệ gián tiếp TT133

CÁC BƯỚC THAO TÁC THỰC HIỆN

Download báo cáo lưu chuyển tiền tệ gián tiếp Excel TT133: TẠI ĐÂY

Mẫu báo cáo lưu chuyển tiền tệ gián tiếp TT200

CÁC BƯỚC THAO TÁC THỰC HIỆN

Download báo cáo lưu chuyển tiền tệ gián tiếp Excel TT200: TẠI ĐÂY

4. Các câu hỏi tình huống thực tế liên quan đến làm báo cáo lưu chuyển tiền tệ

[?]Báo cáo lưu chuyển tiền tệ tiếng anh là gì?

✅TRẢ LỜI

“Báo cáo lưu chuyển tiền tệ” trong tiếng Anh là “Cash Flow Statement”.

[?] Báo cáo lưu chuyển tiền tệ có bắt buộc không ?

✅ TRẢ LỜI

CÓ, nếu doanh nghiệp thuộc nhóm bắt buộc lập báo cáo tài chính đầy đủ theo Thông tư 200/2014/TT-BTC hoặc Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS). Cụ thể:

– Doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán.

– Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

– Doanh nghiệp thuộc đối tượng phải lập báo cáo tài chính đầy đủ.

KHÔNG bắt buộc, nếu doanh nghiệp thuộc nhóm siêu nhỏ, hộ kinh doanh cá thể hoặc không nằm trong diện phải lập báo cáo tài chính theo chuẩn mực kế toán.

[?] Không làm báo cáo lưu chuyển tiền tệ có được không?

✅ TRẢ LỜI

– Nếu DN thuộc đối tượng bắt buộc, thì không làm là vi phạm quy định và có thể bị CQT yêu cầu bổ sung hoặc xử phạt hành chính.

– Nếu DN không bắt buộc, có thể không lập, nhưng nên làm để quản lý dòng tiền tốt hơn và tránh rủi ro khi bị CQT kiểm tra.

🚨 LƯU Ý:Gần đây, cơ quan thuế đã sử dụng báo cáo lưu chuyển tiền tệ để kiểm tra dòng tiền doanh nghiệp, nên nếu số liệu sai lệch, DN có thể bị truy thu thuế hoặc chịu rủi ro pháp lý.

[?] Công ty đang làm báo cáo tài chính thì bảng lưu chuyển tiền tệ hàng năm theo phương pháp gián tiếp,nhưng năm nay công ty muốn chuyển sang phương pháp trực tiếp có được không? Có cần phải đăng ký gì không?

✅ TRẢ LỜI

Có thể chuyển đổi từ phương pháp gián tiếp sang phương pháp trực tiếp khi lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Tuy nhiên, DN cần đảm bảo tính nhất quán trong việc trình bày báo cáo tài chính theo quy định kế toán hiện hành.

Việc đăng ký với cơ quan thuế:

– Theo Thông tư 200/2014, DN không bắt buộc phải đăng ký với CQT khi thay đổi phương pháp lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ.

– Nhưng DN cần thuyết minh rõ ràng về sự thay đổi phương pháp trong thuyết minh BCTC để đảm bảo minh bạch với CQ quản lý và các bên liên quan.

[?] Báo cáo lưu chuyển tiền tệ bị âm là gì? 

✅ TRẢ LỜI

[?] Tại sao nhiều phần mềm kế toán hiện nay không chú trọng đến báo cáo này?

✅ TRẢ LỜI

Vì trước đây CQT ít kiểm tra báo cáo lưu chuyển tiền tệ, nên nhiều phần mềm kế toán không tập trung xử lý chính xác số liệu này. Tuy nhiên, thực tế gần đây đã có trường hợp cán bộ thuế căn cứ vào báo cáo này để bắt lỗi doanh nghiệp.

[?] Mã số 01: tiền thu từ bán hàng, cung cấp dịch vụ và doanh thu khách trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ được lấy từ đâu?

✅ TRẢ LỜI

Mã số 01 trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp trực tiếp được lấy từ sổ quỹ tiền mặt (TK 111), sổ tiền gửi ngân hàng (TK 112) và số tiền thực thu từ khách hàng trên sổ công nợ (TK 131), không lấy từ doanh thu kế toán.

[?] Vấn đề về bảng lưu chuyển tiền tệ chỉnh đi chỉnh lại không cân nằm ở đâu?

✅ TRẢ LỜI

NGUYÊN NHÂN:

CÁCH KHẮC PHỤC:

– Kiểm tra lại số dư đầu kỳ và cuối kỳ xem có khớp với bảng cân đối kế toán không.

– Soát lại tất cả các khoản điều chỉnh trong phương pháp gián tiếp để đảm bảo cộng/trừ đúng.

– Đối chiếu từng dòng tiền thu/chi trên sổ kế toán với bảng lưu chuyển tiền tệ để phát hiện sai sót.

– Chia dòng tiền đúng nhóm (hoạt động, đầu tư, tài chính) để tránh sai lệch dòng tiền.

[?]  Cách phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp?

✅ TRẢ LỜI

– Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh: Phản ánh tiền thu từ bán hàng, cung cấp dịch vụ và tiền chi cho mua hàng, trả lương. Nếu thu giảm, doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong tăng doanh số. Nếu chi tăng, có thể là dấu hiệu mở rộng kinh doanh hoặc tăng chi phí vận hành.

– Dòng tiền từ hoạt động đầu tư: Ghi nhận tiền chi cho mua tài sản cố định (máy móc, đất đai) và tiền thu từ việc bán tài sản. Việc đánh giá dòng tiền này giúp doanh nghiệp tối ưu chiến lược đầu tư.

– Dòng tiền từ hoạt động tài chính: Phản ánh tiền thu từ vay vốn, phát hành cổ phiếu và tiền chi trả nợ, cổ tức. Quản lý tốt dòng tiền này giúp doanh nghiệp duy trì tài chính lành mạnh.

LƯU Ý: Cần theo dõi các chỉ số tài chính như tỷ suất thu – chi tiền mặt và tỷ lệ chi phí kinh doanh/doanh thu để đánh giá hiệu quả tài chính, từ đó đưa ra quyết định phù hợp.